Literatura współtworzy zarówno narodowe, jak i regionalne „wspólnoty wyobrażone”. Autorzy zgromadzonych w książce studiów ‒ idąc tym tropem ‒ pokazują związki twórczości literackiej z istnieniem każdej z tych wspólnot i znaczenie literatury dla poczucia tożsamości pisarzy i czytelników, także emigracyjnych. Odwołują się przy tym do realiów: podlaskich, warmińsko-mazurskich, kaszubskich, lubuskich, wielkopolskich, śląskich ‒ a zarazem polskich, niemieckich, białoruskich. Zadają pytania o relacje narodu i regionu, a także nacjonalizmu i regionalizmu oraz o rolę literatury w ich modelowaniu, kwestionowaniu czy utrwalaniu w określonym profilu. Kontekst prezentowanych rozważań stanowią przemiany modernizacyjne i globalizacja, będące równocześnie czynnikami, które komplikują związek człowieka z miejscem i ujawniają się w jego literackiej ekspresji.
Tom Naród i regiony z jednej strony daje rozległy wgląd w historię literatury ostatnich dwustu lat (…) w aspekcie tożsamości kolektywnej definiowanej przez miejsce zamieszkania/ siedzibę etnosu (region). Z drugiej (…) jest autoprezentacją istotnego, i dynamicznie manifestującego swą występowanie, wycinka dawniejszej i współczesnej refleksji naukowej tudzież krytycznej związanej z ideą regionu i regionalizmu.
dr hab. Dariusz Skórczewski, prof. KUL
Czynnikiem spajającym (…) nader najróżniejsze problemowo pole jest oczywiście tytułowa formuła relacji naród–region. Została ona zaprezentowana w sposób wszechstronny i wieloaspektowy, z uwzględnieniem jego historycznej dynamiki oraz lokalnych uwarunkowań. (…)
W stosunku do wcześniejszych tomów kolekcji „Nowy regionalizm” książka Naród i regiony. Tradycje regionalizmu literackiego w perspektywie progresywności (XIX‒XXI wiek) poszerza geografię regionalną – obok od dawna obecnych Podlasia, Warmii i Mazur, Kaszub, Śląska, pojawiają się Galicja, Wielkopolska, Łużyce.
Co najważniejsze jednak, autorzy tomu otwierają świeże ścieżki metodologiczne (…).
dr hab. Elżbieta Rybicka, prof. UJ