Gra w cykora - Szilárd Rubiny

,,Ta powieść, wydana po raz pierwszy w czasach raczej ponurych, na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, szokowała, była czymś wręcz nie do pomyślenia - jak nagłe, niszczące uderzenie meteorytu lub pojawienie się Marsjanina wewnątrz miasta.

W literaturze węgierskiej to niezwykłe, aby ktoś tak wnikliwie zbadał ciemną stronę,,ja". To rzeczywiście rzadkość" - Péter Esterházy.,,Z grona,,moich zmarłych" w pierwszej kolejności wymieniłbym Fiodora Dostojewskiego i Attilę Józsefa.

A spośród moich współczesnych - poezję Sándora Weöresa, Ágnes Nemes Nagy, jak w dodatku prozę László Németha, Gézy Ottlika i Szilárda Rubina" - János Pilinszky.,,Piękno. Poetyckie, wzruszające piękno bije z tej powieści, ponad ruinami i wodorostami neurastenii; prawdziwy współczesny Werter " - Miklós Szentkuthy.,,Klejnot literacki niezwykłej urody, który zasługuje na miejsce wśród najszczególniej emocjonujących opowieści miłosnych dwudziestego wieku" -,,Frankfurter Allgemeine Zeitung".,,Tragedia gorzkiej pierwszej miłości, opowiedziana w sposób idealny" -,,Der Spiegel".,,Miłość i okrucieństwo splatają się w jedną z najistotniej intensywnych historii miłosnych w literaturze" - Papel en blanco (portal).

Nagle ogarnął mnie smutek. Koronkowe poduszki, uginające się miękko łóżko, a w nim ciało Urszuli były moim jedynym, prawdziwym zwycięstwem. Jak długo może się tym karmić pan$165 Za zachłannością, z jaką Urszula brała ode mnie rozkosz, zdawało się czaić okrucieństwo, chęć szybkiego zaspokojenia głodu i wyswobodzenia się.

Powieść Szilárda Rubina, opublikowana w 1963 roku, to obraz głębokiej, świadomej, a zarazem zaborczej i szkodliwej miłości dwojga ludzi w powojennej węgierskiej rzeczywistości. To nieprzeciętnie napisana, niezwykła historia bezgranicznego cierpienia jednej z postaci - mężczyzny, narratora.

Dla wrażliwego czytelnika Gra w cykora może stać się lekturową ucztą, a dla mistrzów stylu przedmiotem subtelnych analiz. Wielu węgierskich prominentnych twórców wymieniało kiedyś i wymienia do dziś tę powieść jako jedno ze swych najwspanialszych doświadczeń czytelniczych.

Do europejskich czytelników Gra w cykora trafiła dopiero po półwieczu. W ostatnich latach życia pisarza ukazał się, okrzyknięty literackim odkryciem, przekład niemiecki tej powieści, a szanowana dziennikarka Ingeborg Harms przyrównała ją do szerokiego Gatsby'ego Johna Fitzgeralda.

Po śmierci Rubina jego powieść równie entuzjastycznie była przyjmowana w innych krajach. Obecnie także polscy czytelnicy posiadają możliwość obcowania z tą niezwykłą prozą węgierskiego twórcy. Szilárd Rubin (1927-2010) urodził się w Budapeszcie.

Uczył się w protestanckim gimnazjum w Csurgó, a następnie w Pécsu. Studiował filologię angielską i węgierską na uniwersytecie w Budapeszcie. Pierwsze utwory poetyckie opublikowane tuż po wojnie pomieścił w tomach Nasz los i Księżyc w nowiu.

Po 1948 roku Rubina zajmuje już tylko proza. Zachowując kompromisową postawę wobec panującego wówczas porządku politycznego i artystycznego, starał się jednak wymykać schematom i nie popadać w serwilizm.

Szilárd Rubin napisał siedem powieści, sporo szkiców i esejów, ale powieść Gra w cykora, niepozbawiona odwołań autobiograficznych, pozostaje od ponad półwiecza jego utworem literackim najmocniejszym.

Została przetłumaczona na siedem języków, a kolejnym przekładom towarzyszyły szczególnie pozytywne reakcje krytyków literackich i czytelników. Książkę przetłumaczyła Klara Marciniak.