- Producent: PWN
- Kategoria: Historia
- ISBN: 9788301199654
- Oprawa: twarda
- Autor: Urszula Świderska-Włodarczyk
- Wydawnictwo: PWN
- Ilość stron: 220
- Rok wydania: 2018
Następna po Homo nobilis odsłona badań nad wzorami i wzorcami osobowymi, które w każdej epoce kształtują postawy i styl życia ludzi. Tym razem autorka na podstawie źródeł, na ogół kronikarskich, analizuje sylwetkę wzorcowego wojownika i rycerza w średniowiecznej Polsce.
Jakie powinien posiadać cechy$675 Jakie umiejętności$676 Jak powinien postępować w walce i w życiu rutynowym$677 Czego od niego wymagał władca, a czego rodzina$678 Przy okazji poszukiwania odpowiedzi na te pytania poznajemy barwną panoramę przeciętniewiecznej Polski, a zwłaszcza życia jej elity.
Rycerskie wzory i wzorce osobowe w przeciętniewiecznej Polsce to zjawisko szczególnie interesujące, lecz też stosunkowo mało przebadane. Powstało wprawdzie sporo opracowań na temat etosu rycerskiego, obyczajów i wzorów rycerskich, lecz większość z nich poświęcona jest kulturze zachodniej.
To w niej bowiem narodził się i ukształtował ten przeciętniewieczny rycerski ideał przyjmowany następnie na gruncie polskim. Nadal brakuje jednak portretu świetnego polskiego rycerza. Nie dysponujemy przecież źródłami na miarę świeckiej literatury zachodnioeuropejskiej, zwłaszcza barwną epiką i liryką rycerską.
Musimy zadowolić się rodzimymi przekazami narracyjnymi, w postaci kronik - poczynając od dzieł Galla Anonima, a na Janie Długoszu kończąc. Specyfika tych tekstów niesie ze sobą oczywiste ograniczenia,jednocześnie umieszcza nas bliżej życia w średniowiecznej Polsce.
Dlatego umożliwia uchwycenie faktycznie pożądanych wtedy wzorów i wzorców osobowych i na ukazanie wielu tworzących je uwarunkowań i składników zbieżnych z obcym pierwowzorem i typowych dla Polski wieków średnich.
Rycerskie wzory i wzorce osobowe są także dlatego tak szczególnie widoczne, iż wpłynęły na ukształtowanie się norm postępowania szlachty, a - co z tego wynika - widoczne są także w późniejszych wzorcach powstańczych, niepodległościowych i obywatelskich.
Co więcej, większość z nich pozostaje aktualna w czasach nam współczesnych. Autorka podjęła się niełatwego zadania dokonania rekonstrukcji polskiego wzorca rycerskiego ukazanego w tekstach pisanych w Polsce w czasach średniowiecza.
Wykorzystała liczne źródła mówiące o długiej żywotności ideałów rycerskich i ich występowaniu we wzorcach istniejących w zróżnicowanych okresach czasu, zwracając uwagę na ich odmienne uwarunkowania polityczne, a także kulturalne w dobie ich tworzenia.
(prof. Dr hab.
