Inspiracją dla niniejszej książki były zjawiska trojakiego typu. Po pierwsze, coraz powszechniejsza w Polsce (i nie tylko) tendencja, aby stawiać pytania o praktyczne wykorzystania teorii naukowych i by czynić to w odniesieniu nie tylko do nauk doświadczalnych, lecz także w stosunku do tak „niepraktycznych" dziedzin jak filozofia. Po drugie, aktualne zjawiska występujące w samej filozofii, polegające na zróżnicowanego rodzaju próbach innego klasyczne odczytania oraz użycia tekstów i koncepcji konwencjonalnych pragmatystów oraz neopragmatystów. Po trzecie, narastająca potrzeba stawienia czoła problemom – o zasięgu równocześnie lokalnym (dotykającym grupy sąsiadów, uczniów jednej klasy czy współpracowników), jak i globalnym – społecznej dyskryminacji i wykluczenia. Sprawne sposoby przeciwdziałania tego typu zjawiskom muszą prowadzić do powiązanych ze sobą zmian na wszelkich stopniach życia społecznego, od poziomu ideowego począwszy. Udział refleksji filozoficznej jednocześnie w projektowaniu tych zmian, jak i w świadomym i społecznie odpowiedzialnym tworzeniu nowych koncepcji jest nie do zastąpienia. Filozoficzna refleksja nad naturą relacji między teorią a praktyką nigdy nie pozostaje całkowicie bezinteresowna – zazębia się bowiem z pytaniem o status filozofii. Jest to dociekanie krytyczne, a także samoodnośne, w którym filozof weryfikuje założenia dotyczące celów, zadań i metod własnej refleksji. Ponowożytne odrzucenie dualizmu teorii i praktyki jest zatem poszukiwaniem przez filozofię „nowej formuły", w szczególności dla jej funkcjonalnego zaangażowania.