W tradycyjnym rozumieniu pojęcie radykalizmu najczęściej niedużo różni się od pojęcia ekstremizmu czy fundamentalizmu. Ich rzekomym mianownikiem jest niezachwiana pewność siebie. Opisany tu radykalizm substancjalny łączy się dla odmiany z dręczącym niepokojem, który towarzyszy antycypacji alternatywnego świata.
Tak pojmowany radykalizm dojrzeć można w działaniu ruchów społecznych, z ich kreatywną intencjonalnością, potrzebą diagnozowania czy krytycznym stosunkiem do rzeczywistości, ale też wewnętrznymi napięciami wynikającymi ze spiętrzonych oczekiwań i idealizmu.
W teoretycznej refleksji na temat ruchów społecznych odnajdujemy rozliczne psychologiczne, społeczne, historyczne, polityczne i kulturowe źródła radykalizmu. W tej historii ruchy społeczne i substancjalnie pojmowany radykalizm stanowią ilustrację cyklu tzw.
radykalizacji postępowości. Radykalizm jest cieniem progresywności, który kładzie się na działaniach człowieka, sferze publicznej i polityce.