Narodziny współczesnej ekonomiiy

Narodziny współczesnej ekonomii
Autor: Mark Skousen
Tłumaczenie: Jerzy Strzelecki
ISBN: 978-83-89812-89-6
Strony: 640

Fascynująca rzecz – tak powiedział o książce Skousena mój przyjaciel, artysta malarz, człowiek dla którego ekonomia była za każdym razem esencją nudy.

Tymczasem Mark Skousen pokazał, że ekonomia, jej twórcy i bohaterowie mogą być jednakowo ekscytująca c powieść kryminalna Niezwykłym, walorem tej książki, piszę to bez cienia przesady, jest prowadzenie Czytelnika poprzez dzieje najmłodszej z nauk tak, aby poznał nie tylko życiorysy najwybitniejszych ekonomistów, ale zrozumiał logikę wydarzeń, jakie wyjaśniali czy formujeli. Dlaczego „Narodziny współczesnej ekonomii" to równocześnie progresywny podręcznik ekonomii. Prezentuje meandry myśli gospodarczej pokazując, w jaki sposób wpłynęły na losy zwykłych ludzi, ich życie, myśli i zamożność.

rewelacyjna okładka Michała Zielińskiego, dużo oryginalnych fotografii, niezwykle dobry przekład Jerzego Strzeleckiego i wysoki poziom drukarski czynią tę wielką książkę (640 stron format B5) wydarzeniem wydawniczym. Gorąco polecamy!

Poniżej publikujemy spis treści, a także fragment książki.

Spis treści:
Wstęp do wydania polskiego - 5
Spis wykresów, ilustracji, fotografii i tabel - 11
Podziękowania - 17
Wstęp - 19
Wszystko zaczęło się od Adama - 33
Załącznik - 65
2. Francuski łącznik: Laissez-faire! - 75
3. Niepoprawny Malthus kwestionuje nowy model bogactwa - 105
4. Pomysłowy Ricardo wprowadza ekonomię na niebezpieczną drogę - 135
5. John Stuart Mill i socjaliści w poszukiwaniu utopii - 165
6. Szaleństwo Marksa: wejście ekonomii w nowy wiek ciemności - 187
7. Znad atrakcyjnego modrego Dunaju: Menger i Austriacy ratują sytuację - 235
8. Marshall i dojrzewanie naukowej ekonomii - 269
9. Ruszaj na Zachód, młody człowieku: Amerykanie rozwiązują problem dystrybucji - 309
10. Ostentacyjny Veblen i protestujący Weber: Debata o znaczeniu kapitalizmu - 335
11. Król Fisher i brakujące ogniwo w makroekonomii - 367
12. Brakujące ogniwo: Mises (i Wicksell) dokonują przełomowego odkrycia - 391
13. Bunt Keynesa: kapitalizm spotyka swe najpoważniejsze wyzwanie - 433
14. Paul podnosi keynesowski krzyż: Samuelson i współczesna ekonomia - 477
15. Raj Miltona: monetarystyczna kontrrewolucja Miltona Friedmana - 515
16. Kreatywna destrukcja socjalizmu: ponura wizja Schumpetera - 559
17. Pan Smith jedzie do Waszyngtonu: triumf ekonomii wolnego rynku - 583
Indeks - 621

Fragment książki:

Historia współczesnej ekonomii inicjuje się w 1776 roku.

W ciągu 6000 lat poprzedzających ową słynną datę temat, który zajmuje i dominuje większość życia każdego prawie człowieka – zarabianie na życie – nie doczekał się powstania żadnego „kluczowego" dzieła.

przez stulecia i tysiąclecia, od czasów Rzymu poprzez Wieki Ciemne i Renesans, ludzie za każdym razem walczyli ciężką pracą o zapewnienie sobie bytu, często ledwo przeżywając. Ludzie za każdym razem stali wobec zagrożenia przedwczesną śmiercią, chorobami, głodem, wojną i niskimi płacami. Tylko niewielu szczęśliwców – najczęściej władcy i arystokraci – żyło w dostatku i posiadało czas na wypoczynek. Życie zwykłych ludzi przez całe wieki prawie się nie zmieniało. Zarobki realne na głowę były takie same, rok po roku, dekada po dekadzie. W XVII wieku, gdy przeciętna długość życia w Anglii wynosiła 40 lat, Thomas Hobbes, angielski pisarz powiedział o życiu człowieka, iż jest „samotne, nędzne, niemiłe, brutalne i krótkie" (1996 [1651]:84).

Rok 1776, Rok Proroków

I wtedy nadszedł ów rok 1776, gdy nadzieja i rosnące wymogi po raz pierwszy zapukały do serc zwykłych ludzi fizycznej pracy. Stało się to w czasie zwanym Oświeceniem, który Francuzi nazywają epoką światła (l’Age des Lumieres). Po raz pierwszy w historii zwykli robotnicy mogli posiadać nadzieję na zapewnienie sobie podstawowego minimum jedzenia, dachu nad głową i ubrania. Choćby herbata, kiedyś należąca do towarów elitarnych, stała się napojem zwykłych śmiertelników.

Ogłoszenie 4 lipca amerykańskiej Deklaracji Niepodległości było jednym z wielu ważnych wydarzeń roku 1776. Thomas Jefferson, naśladując John’a Locke, i ogłaszając „życie, wolność i swobodę ubiegania się o szczęście" niezbywalnymi prawami, położył tym samym prawne podwaliny nowego narodu, który z czasem miał się stać najpotężniejszym ekonomicznie krajem świata, i konstytucyjne fundamenty wolności, które miały się stać przedmiotem imitacji na całym świecie.

Publikacja Książki – Pomnika

Cztery miesiące wcześniej, w Anglii – Matce, po drugiej stronie Atlantyku, opublikowane zostało jednakowo monumentalne dzieło. 9 marca 1776 roku londyńscy drukarze William Strahan i Thomas Cadell wypuścili na świat dwutomową książkę, liczącą ponad 1000 stron, zatytułowaną Badania nad Naturą i Przyczynami Bogactwa Narodów. Była to książka gruba, o długim tytule, i miała mieć gigantyczny wpływ na świat.

mnogość Narodów było intelektualnym wystrzałem, który usłyszał cały świat. Adam Smith, dziecko Szkockiego Oświecenia, zapisał na białym papierze uniwersalną receptę na zasobność i finansową niezależność. Recepta ta, w kolejnym stuleciu, zrewolucjonizować miała sposób, w jaki obywatele i przywódcy polityczni mieli myśleć i działać w sprawach gospodarki i handlu. Książka ta obiecywała nowy świat – świat opływający w bogactwa, bogactwa mierzone nie tylko akumulacją złota i srebra. Smith wszystkim obiecywał nowy świat – nie tylko bogaczom i władcom, lecz także zwykłemu człowiekowi. Różnorodność Narodów przedstawiało receptę na emancypację robotnika z nędzy świata Thomasa Hobbesa. Dostatek Narodów było ekonomiczną deklaracją niezależności.

Niektóre daty w dziejach są datami bezprecedensowymi. Jedną z takich dat jest rok 1776. W tym roku Proroków, ogłoszono dwie fundamentalne wolności – wolność polityczną i wolność przedsiębiorczości. Połączone dały nam one rewolucje przemysłową. Nie jest rzeczą przypadku,postępowy wzrost gospodarczy początkuje się tuż po 1776 roku. (Wykres 1.1).

Znaczenie Oświecenia

Rok 1776 był ważny także z innych powodów. Był to w dodatku rok publikacji pierwszego tomu tradycyjnego dzieła Edwarda Gibbona Zmierzch i Upadek Cesarstwa Rzymskiego (1776-1788). Gibbon był jednym z najwybitniejszych fanów myśli Oświecenia, która głosiła wiarę w naukę, rozum, i ekonomiczny indywidualizm w miejsce religijnego fanatyzmu, przesądów i władzy arystokratów.

Dla Smitha rok 1776 był także ważny z przyczyn osobistych. Umarł właśnie David Hume, jego najbliższy przyjaciel. Hume, niezmiernie płodny filozof, wywarł na Smitha bardzo znaczący wpływ. (Patrz: „Pre-Adamici" w aneksie do niniejszego rozdziału). Tak jak Smith, Hume był jednym z liderów Szkockiego Oświecenia i zwolennikiem cywilizacji handlowej i wolności gospodarczej.

Pomruki Postępu Ekonomicznego

poprzez wieki, przeciętna płaca i poziom życia znajdowały się w stanie stagnacji, i prawie miliard ludzi zmagało się z twardymi warunkami codziennego życia. Nagle, w początkach XIX wieku, w kilka lat po wydaniu Bogactwa Narodów i po Rewolucji w Ameryce, Zachód zaczął rozkwitać jak nigdy przedtem. Przędzarka mechaniczna, mechaniczne krosno i silnik parowy były pierwszymi z całej kolekcji wynalazków, które pozwoliły przedsiębiorcom i zwykłym obywatelom na oszczędność czasu i pieniędzy. Rozpoczęła się Rewolucja Przemysłowa, płace realne zaczęły wzrastać, i standard życia, tak bogaczy jak i biednych, zaczął się wzbijać na nieprzewidywany wcześniej poziom. W istocie rzeczy, było to Oświecenie, początek Współczesności, co zauważyli ludzie wszelkich warstw i klas.

Obrońca Zwykłego Człowieka

Tak jak George Waszyngton był ojcem nowego narodu, tak Adam Smith stał się ojcem nowej nauki, nauki o bogactwie.

Alfred Marshall, wybitny ekonomista brytyjski, nazwał ekonomię nauką o „zwykłym życiu." Adam Smith miał najzwyklejsze nazwisko. Został ochrzczony imieniem pierwszego człowieka w Biblii, Adama, co oznacza „jeden z wielu." Smith oznacza z kolei „ten, który pracuje." Nazwisko Smith to jedno z w głównej mierze występujących nazwisk w obszernej Brytanii. Ojciec Adama Smith’a także nazywał się Adam Smith, podobnie jak opiekun Smitha i jego kuzyn.

Ten najzwyklejszy Adam Smith napisał książkę, która miała się przyczynić do dobrobytu zwykłego człowieka. We wstępie do swego dzieła zapewniał czytelnika, że jego model porządku gospodarczego zrodzi „powszechną pomyślność, która obejmie także szeregi najbiedniejszych" (1965 [1776]:11).[1]

Nie była to książka pisana dla arystokratów i królów. W rzeczywistości, Adam Smith nie szanował zbytnio ludzi biznesu i obfitego bogactwa. Sympatie jego leżały raczej po stronie przeciętnego obywatela, który poprzez wieki był poniżany i używany. Książka jego miała go wyzwolić z szesnastogodzinnego dnia pracy, niskich płac i krótkiego życia trwającego tylko 40 lat.

Adam Smith Wpada na Przeszkody

Spędziwszy około 12 lat na pisaniu swej grubej książki, Adam Smith przekonany był, że odkrył prawdziwe zasady ekonomii, które pozwolą stworzyć „powszechne dostatek." Swoją wizje gospodarki nazwał „systemem wolności naturalnej." Dzisiejsi ekonomiści nazywają tą wizję „modelem klasycznym." Model Smitha inspirowany był pracami Sir Isaaca Newtona, którego model nauk przyrodniczych Smith niezwykle podziwiał jako uniwersalny i harmonijny.

Największą przeszkodą, jaka stała przed Smithem było przekonanie szerokiej publiczności, a zwłaszcza prawodawców, o trafności swej wizji. Przy pisaniu Bogactwa Narodów celem Smitha było nie tylko edukowanie ale także przekonywanie. Postęp gospodarczy Anglii i Europy na przestrzeni wielu stuleci był tak minimalny dlatego, że dominującym porządkiem w gospodarce był tzw. Merkantylizm. Jednym z podstawowych celów jakie postawił sobie Smith pisząc mnogość Narodów było strzaskanie konwencjonalnych poglądów merkantylistów, którzy kontrolowali w tym czasie interesy handlowe i władzę polityczną, i zastąpienie tych poglądów wiedzą o prawdziwych źródłach bogactwa i wzrostu gospodarczego. Miałoby to prowadzić, tak w Anglii jak i na całym świecie, do „największej poprawy" losu zwykłego człowieka.